Het is nog nooit zo makkelijk geweest om te worden waar we van dromen. In de 21e eeuw liggen de kansen voor het oprapen en is alles mogelijk. Het is the American Dream, het maakt niet uit wat je achtergrond is of waar je vandaan komt. Iedereen kan met de juiste hoeveelheid wilskracht zijn doelen bereiken. Al die mogelijkheden, is het niet geweldig? Jazeker, maar legt dit niet ook een grote druk op ons?
Filosoof en oprichter van The School of Life, Alain de Botton, heeft hier een mooi boekje over geschreven en denkt dat wij in onze moderne wereld gebukt gaan onder het fenomeen ‘statusangst’. Dit is de angst om te dalen op de sociale ladder, dat je maatschappelijke positie onvoldoende is voor een bepaald aanzien. De angst om te dalen op die ladder is hoog, omdat status voor ons erg belangrijk is. Of we er bewust van zijn of niet. Dat komt doordat het respect en aanzien dat we krijgen daar direct mee verbonden is. We worden beoordeeld op onze carrière, wat we bereikt hebben en afhankelijk daarvan belangrijk of onbelangrijk gevonden.
Vooral snobs zijn hier goed in, zegt de Botton. Zij vergroten een klein deel van wie je bent en plakken dat plaatje op je. Voor een muzieksnob ben je als persoon oninteressant als je zegt dat je van de muziek van Phil Collins houdt. Een modesnob serveert je af door de kleren die je draagt. Een carrièresnob zal aan de hand van de iconische vraag van de 21e eeuw ‘wat doe jij in het dagelijks leven’ je waarde beoordelen. Het maakt niet uit wie je bent en of je een goed hart hebt, maar om wat je doet. Wat als je niet hoog in de sociale hiërarchie bent geëindigd? Dan is je ‘waarde’ verloren. Dan ben je een loser. Het gaat erom wat er op je visitekaartje staat, niet om wie je bent. We zijn ons pijnlijk bewust van de noodzaak om te slagen en te presteren.
De mate van respect van anderen is dus afhankelijk van onze positie en status. Hiermee zegt de Botton in feite dat we wezens zijn die niet zozeer werken om het werken zelf maar om het aanzien en de waardering die we van anderen ontvangen. Dat is trouwens ook de reden waarom we zo houden van luxe artikelen. Iemand in een Ferrari is niet persé geïnteresseerd in de hoge kwaliteit van de Italiaanse mechaniek, maar heeft een onderliggende boodschap; geef mij aanzien en respect, vind mij aardig. Een onderliggend gevoel van kwetsbaarheid dat we willen toedekken met mooie spullen.
Dit moeten voldoen aan een bepaalde standaard creëert veel stress en het is dan ook niet gek dat stress ziekte nummer 1 aan het worden is in de westerse wereld.
Hoe kunnen we hier het beste mee omgaan? Moeten we dan niet meer streven naar succes? Volgens de Botton is succes zelf het probleem niet, we moeten alleen weten wat onze eigen definitie daarvan is en ons minder laten leiden door de mening van anderen. Het vraagt een omkering van perspectief; richt je minder naar buiten en meer naar binnen. Vraag jezelf af waar je echt blij van wordt. Dus succes; ja, maar dan wel je eigen succes en niet dat van anderen.